Επιμέλεια: Κώστας Ιωαννίδης, Νικόλ Λεβέντη και η ομάδα The Provinces

Συμμετέχοντες: Τάσος Ζωίδης, Νίκος Ζωάκης, Ελένη Μουζακίτη, Δημήτρης Μπαρούνης, Φωτεινή Παπαχατζή, Χρήστος Ροντογιάννης, Χρήστος Σωτηρόπουλος, Πάνος Χαραλαμπίδης & Μαίρη Χαιρετάκη

Διάρκεια: 19.04.2019 – 19.05.2019

Metamatic:taf [TAF The Art Foundation]

The Provinces https://www.the-provinces.com/

Νορμανού 5, 105 55 Αθήνα

THE PROVINCES

Πώς επάρχεται μια περιοχή από ένα κέντρο (εξουσίας) σε ό,τι αφορά συμπεριφορές και ήθη που επιβάλλονται; Πώς ο επαρχόμενος καταλήγει επαρχιώτης αν δεν θεωρείται αυτόχρημα ως τέτοιος επειδή απλώς απέχει από το κέντρο; Πως με άλλα λόγια η διοικητική υπαγωγή νοείται ως πολιτισμική υποτέλεια ή οπισθοδρόμηση; Πώς κατόπιν κατασκευάζεται το άλλοθι της υποτέλειας-κυριαρχίας και η κατάσταση εξωραϊζεται, μέσω της αναγνώρισης της (εξωτικής) ιδιοπροσωπίας του επαρχόμενου και της αισθητικοποίησης της εγκατάλειψης; Πώς το βιώνουν αυτό οι επαρχόμενοι; Πώς αυτοπροσδιορίζονται, πώς περιγράφουν τον εαυτό, τη ζωή, τον τόπο τους με εικόνες; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που τίθενται από τη θεωρία εδώ και αρκετές πλέον δεκαετίες και που απασχολούν το συλλογικό εγχείρημα The Provinces το οποίο συγκεντρώνει φωτογράφους που δουλεύουν μακριά από την Αθήνα αλλά και κάποιους που έχοντας ως βάση την Αθήνα φωτογραφίζουν συστηματικά μακριά της.

Η έκθεση The Provinces λειτουργεί ως προάγγελος της ομώνυμης ηλεκτρονικής πλατφόρμας που φιλοδοξεί να αναδείξει φωτογραφικές δουλειές από την επαρχία. Αποφεύγοντας τους ευφημισμούς για τις εκτός του κέντρου περιοχές της χώρας συνειδητά γίνεται λόγος για “επαρχία” ή και “επαρχίες” αποσκοπώντας μέσω ακριβώς της χρήσης της λέξης στη δημόσια συζήτηση να γίνει αυτή κατά το δυνατόν ουδέτερη, ελεύθερη από τις αρνητικές της συνδηλώσεις. Στην αναζήτηση συγκλίσεων και αποκλίσεων κέντρου-επαρχίας, των επαρχιών μεταξύ τους, τα παραπάνω ερωτήματα αφετηρίας θα αναδιαμορφώνονται.

Οι οκτώ φωτογράφοι της έκθεσης The Provinces κινούνται με βάση τις συμβάσεις (υφολογικές, δεοντολογικές) της σύγχρονης τεκμηριωτικής φωτογραφίας. Κοινή αναφορά στη δουλειά τους οι φωτογράφοι του New Topographics και οι επίγονοί τους. Έχει ωστόσο κανείς την αίσθηση ότι αυτή δεν είναι μια γλώσσα δανεική, ότι το θέμα που οι οκτώ φωτογράφοι επιλέγουν δεν θα μπορούσε να απεικονιστεί αλλιώς. Ότι οι επαρχόμενοι κι οι τόποι τους έτσι είναι κι οποιαδήποτε άλλη ματιά πάνω τους θα ήταν χειραγώγηση, προβολές ηγεμονικές ενός κέντρου. Ότι μ’ έναν τρόπο οι άνθρωποι αυτοί κάπως έτσι θα μιλούσαν για τον εαυτό τους και τη ζωή τους εκεί.

Στην Ελλάδα η αξιολογική γεωγραφία που ισχύει σε άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Ιταλία και συνολικά στην Ευρώπη με τον φτωχό, προβιομηχανικό Νότο να αντιδιαστέλλεται στον Βορρά δεν υφίσταται. Για παράδειγμα περιοχές με οικονομία κυρίως αγροτοκτηνοτροφική υπάρχουν τόσο στον Νότο όσο και στον Βορρά. Η Κρήτη αποτελεί το θέμα τριών φωτογράφων της έκθεσης: Ο Πάνος Χαραλαμπίδης και η Μαίρη Χαιρετάκη στο Cornucopia φωτογραφίζουν στο Οροπέδιο Λασιθίου τοπία κι ανθρώπους που έχουν κάτι ονειρικό κι απόκοσμο, έναν περίκλειστο κόσμο με μυθικό παρελθόν και ισχυρά ερείσματα στην παράδοση. Έναν κόσμο που δείχνει παρόλα αυτά ευάλωτος. Ο Δημήτρης Μπαρούνης στο Pure South συλλαμβάνει μια αντίστοιχη Κρήτη που δύσκολα φαντάζεσαι ότι θα πόζαρε έτσι -μετωπικά κι αφοπλιστικά- μπροστά σε κάποιον που δεν θα γνώριζε καλά τους κώδικές της. Η Πελοπόννησος του Χρήστου Σωτηρόπουλουσυνδυάζει την παρθένα φύση με το παράλογο. Στα σχεδόν ειδυλλιακά τοπία φυτρώνουν ανεξήγητες ανθρώπινες κατασκευές ή αντικείμενα που σαν τον θάνατο στο Et In Arcadia Ego του Poussin απευθύνονται στον περιπατητή σε πρώτο πρόσωπο. Η Δύση (The Idea of West) της Ελένης Μουζακίτηκαι του Χρήστου Ροντογιάννη, η περιοχή Μεσολογγίου-Αμβρακικού την οποία εξερευνούν με συμπληρωματικές ματιές (η Μουζακίτη “απέξω” ο Ροντογιάννης “από μέσα”), εκτός από δοκίμιο με τεκμηριωτικές φιλοδοξίες αποτελεί και μια απόπειρα αναστοχασμού πάνω στην ιδέα της Δύσης όπως αυτή μας στοιχειώνει μέσα από κινηματογραφικές και φωτογραφικές εικόνες. Στο Time Stopped η Φωτεινή Παπαχατζήκινήθηκε από τη μια κι από την άλλη πλευρά των βορείων συνόρων της χώρας, στην περιοχή της Αλμωπίας και του Novaci αναδεικνύοντας κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά και στην ουσία ανύπαρκτα όρια. Η καλλιέργεια του καπνού που επιβιώνει δίπλα σε τουριστικές δραστηριότητες δείχνουν δύο κοινωνίες σε μετάβαση. Ο Τάσος Ζωίδης (Days that Got Away) κινείται στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Αναζητά ανθρώπινα ίχνη μέσα στο φυσικό περιβάλλον, ίχνη που μιλούν για μια ιδιάζουσα σχέση των ανθρώπων εδώ με τον χώρο που τους περιβάλλει και φαίνεται να υπονοεί ότι η σχέση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαίνουσα για τον προσδιορισμό της ταυτότητάς τους. O Έβρος του Νίκου Ζωάκηαποκτά βάρος και μνημειακότητα όχι τόσο μέσω των αδιατάραχτων υδάτινων επιφανειών όσο ίσως μέσα από τις συναντήσεις με μεμονωμένα αντικείμενα που ο φωτογράφος καταγράφει σαν (ανθρώπινες) παρουσίες.Τα φωτογραφίζει όλα αυτά από την απόσταση που “μετράμε” κάποιον που πλησιάζουμε στην ερημιά, λίγο πριν του μιλήσουμε.

Κώστας Ιωαννίδης

Ιστορικός της τέχνης